Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Γυμνασίου: Ενότητα 12 (επαναληπτικές ασκήσεις) | Σημειώσεις του Κωνσταντίνου Μάντη

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Γυμνασίου: Ενότητα 12 (επαναληπτικές ασκήσεις)

Κωνσταντίνος Μάντης | Best Blogger Tips
Meirion Matthias

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ Γυμνασίου: Ενότητα 12 (επαναληπτικές ασκήσεις)

Επαναληπτικές ασκήσεις

Γραμματική – Σύνταξη

1. Να αντικατασταθούν στους άλλους βαθμούς τα παρακάτω επίθετα (ίδιο γένος, πτώση και αριθμός) και επιρρήματα του κειμένου: μείνων, σχυρότερος, σφαλές, μάλιστα, πολλο.

Θετικός                 Συγκριτικός              Υπερθετικός
γαθός                   μείνων                       ριστος
σχυρός                  σχυρότερος           σχυρότατος
σφαλές              σφαλέστερον             σφαλέστατον
μάλα                      μλλον                           μάλιστα
πολλο                πλείονος - πλέονος       πλείστου

[Κλίση συγκριτικού βαθμού, αρσενικού γένους, του επιθέτου πολύς
Ενικός
πλεων - πλων
πλεονος - πλονος
πλεονι - πλονι
πλεονα - πλεω - πλονα - πλω
πλεον - πλον

Πληθυντικός
πλεονες - πλεους - πλονες - πλους
πλεινων - πλενων
πλεοσι(ν) - πλοσι(ν)
πλεονας - πλεους - πλονας - πλους
πλεονες - πλεους - πλονες - πλους]

2. Να επιλέξετε από τις ακόλουθες λέξεις το κατάλληλο ουσιαστικό (λαμβάνοντας υπόψη και τον συντακτικό του ρόλο) και να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων:

γυναιξί
παισίν
τν παδα
νας
χειρί
γύναι

α. Τν τε νθρώπων τος χρειοτάτους ξν γυναιξί κα παισίν ξεκόμισαν.
           
β. Πρτον μν ον ποδείξω μν τι οκ κέλευσα πιεν τν παδα τ φάρμακον.

γ. Φαίνεται δ κα Σαμίοις μεινοκλς Κορίνθιος ναυπηγς νας ποιήσας τέσσαρας.

δ. πειδή τε στρατς σεβεβλήκει, πολλ χειρί πεβοήθουν πάντες.

ε. γύναι, φη, νομα δέ σοι τί στιν;

[ γυνή               νας        χειρ
τς γυναικός      νεώς       χειρός
τ γυναικί           νηί          χειρί
τήν γυνακα        ναν       χερα
() γύναι             να        χειρ

α γυνακες          νες          χερες                                   
τν γυναικν      νεν          χειρν           
τας γυναιξί(ν)  ναυσί(ν)     χερσί(ν)
τάς γυνακας        νας         χερας            
() γυνακες        νες          χερες ]

3 Να σχηματίσετε τα ζητούμενα παραθετικά των επιθέτων και επιρρημάτων που δίνονται σε παρένθεση:

α. νδρείας οδν χρησιμώτερον (χρήσιμος, ουδ. γέν., συγκρ.) ν βί νθρώποις.

β. να δ μ δοκ περ τατα πλεστον (πολύς, αρσ. γέν., υπερθ.) χρόνον διατρίβειν πάντων τν τοιούτων φέμενος π τν πλούστατον (πλος, αρσ. γέν., υπερθ.) δη τρέψομαι τν λόγων.

γ. Οτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύκασιν, στε ν ελογουμένων διον (δέως, συγκρ.) κούοιεν.

δ. Δι τοτο δύο τα χομεν στόμα δ ν, να πλεονα [& πλεω - πλονα - πλω] (πολύ, αιτ. πληθ. συγκρ.) κούωμεν, λάττονα [& λάττω / ττονα - ττω / μικρότερα] (μικρόν, αιτ. πληθ. συγκρ.) δ λέγωμεν.

ε. – Κάλλιστον (καλός, ουδ. γέν., υπερθ.) κόσμος· ποίημα γρ θεο.

Μέγιστον (μέγας, ουδ. γέν., υπερθ.) τόπος· παντα γρ χωρε.

Τάχιστον (ταχύς, ουδ. γέν., υπερθ.) νος· δι παντς γρ τρέχει.

σχυρότατον (σχυρός, ουδ. γέν., υπερθ.) νάγκη· κρατε γρ πάντων.

Σοφώτατον (σοφός, ουδ. γέν., υπερθ.) χρόνος· νευρίσκει γρ πάντα.

4. Να αντιστοιχίσετε τους τύπους των συνηρημένων ρημάτων της Α΄στήλης με τη γραμματική αναγνώρισή τους στη Β΄στήλη:

Α΄                                           Β΄
1. κατασπν                            α. απαρ. ενεστ. μ.φ.
2. εφήμει                              β. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. ε.φ.
3. δε                                        γ. β΄ εν. προστ. ενεστ. ε.φ.
4. ἐᾷ                                         δ. απαρ. ενεστ. ε.φ.
5. ξομοιοται                       ε. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. μ.φ.
6. πιμελεσθαι                     στ. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. ε.φ.

Απάντηση:

1. κατασπν = δ. απαρ. ενεστ. ε.φ.
2. εφήμει = γ. β΄ εν. προστ. ενεστ. ε.φ.
3. δε = β. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. ε.φ.
4. ἐᾷ = στ. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. ε.φ.
5. ξομοιοται = ε. γ΄ εν. οριστ. ενεστ. μ.φ.
6. πιμελεσθαι = α. απαρ. ενεστ. μ.φ.

[Οριστική Εν. (ε.φ)        Οριστική Ενεστώτα (μ.φ.)
ξομοι                                   ξομοιομαι
ξομοιος                                 ξομοιο
ξομοιο                                   ξομοιοται
ξομοιομεν                            ξομοιομεθα
ξομοιοτε                               ξομοιοσθε
ξομοιοσι(ν)                          ξομοιονται]

5. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος που δίνεται στην παρένθεση (προσοχή στο πρόσωπο και στην έγκλιση, όπου δε δίνονται):

α. Πάντες νθρωποι, ταν ναγκασθώσι (ναγκάζομαι, παθ. αόρ. α΄), ἐὰν κα μ βούλωνται (βούλομαι, ενεστ.), πολεμοσι (πολεμέω, -, οριστ. ενεστ.).

β. γ δ’ ξ ατν τούτων, ν ατινταιτιάομαι, -μαι, γ΄ πληθ. οριστ. ενεστ.) οτοι, ποφαν (ποφαίνω, α΄εν. οριστ. μέλλ.) τι οκ νοχός εμι.

γ. Πς φαλα πράσσων μισε (μισέω, -, οριστ. ενεστ.) τ φς κα οκ ρχεται πρς τ φς, να μ λεγχθ (λέγχομαι, παθ. αόρ. α΄) τ ργα ατο (αττική σύνταξη).

δ. ληθινς ρχων ο πέφυκε (= ο αληθινός άρχοντας από τη φύση του) τ ατ συμφέρον σκοπεσθαι (σκοπέομαι, -ομαι, απαρ. ενεστ.), λλ τ τ ρχομέν.

6. Αφού αναγνωρίσετε γραμματικά τους παρακάτω τύπους αορίστου β΄, να επιλέξετε τον κατάλληλο για να συμπληρώσετε τις προτάσεις (δύο τύποι περισσεύουν): βάλοι, λέσθαι, γάγω, λθοιμεν, εροι, λάβοις, γένηται

βάλοι: γ΄ ενικό πρόσωπο, ευκτικής αορίστου β΄, ε.φ. του ρήματος βάλλω
λέσθαι: απαρέμφατο αορίστου β΄, μ.φ. του ρήματος αρέομαι/αρομαι
γάγω: α΄ ενικό πρόσωπο, υποτακτικής αορίστου β΄, ε.φ. του ρήματος γω
λθοιμεν: α΄ πληθυντικό πρόσωπο, ευκτικής αορίστους β΄, μ.φ. του ρ. ρχομαι
εροι: γ΄ ενικό πρόσωπο, ευκτικής αορίστου β΄, ε.φ. του ρήματος ερίσκω
λάβοις: β΄ ενικό πρόσωπο, ευκτικής αορίστου β΄, ε.φ. του ρήματος λαμβάνω
γένηται: γ΄ ενικό πρόσωπο, υποτακτικής αορίστου β΄, μ.φ. του ρήματος γίγνομαι

α. Οκουν ξιον, νδρες θηναοι, τοσαύτην βλασφημίαν ντ καλν μν γαθν λέσθαι.
β. κν μ μάταιος στρατεία γένηται.
γ. Πς ν τις εροι ταύτης βεβαιοτέραν δικαιοτέραν δημοκρατίαν;
δ. Κα ο τούτου νεκα τατα σφόδρα λέγω, ς τερόν τινα ες ατίαν γάγω.
ε. Οκ ν λάβοις παρ το μ χοντος.

7. Να αντιστοιχίσετε τις κύριες προτάσεις της Α΄στήλης με τις δευτερεύουσες της Β΄. Να σημειώσετε το είδος, τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς και τη συντακτική λειτουργία των δευτερευουσών προτάσεων:
Α΄      
1. ν τας χορηγίαις γιγνώσκουσιν          
2. Τ δ ντς [το σώματος] οτως κάετο
3. Εθε σοι, Περίκλεις, τότε συνεγενόμην       
4. Ο τε λλοι πάντες φερον        
5. ξιον δ’ π τς νν λικίας ποιήσασθαι τν στρατείαν
6. νρ πονηρς δυστυχε 
7. νδρες στρατιται, μ θαυμάζετε      

Β΄
α. ,τι τις δύνατο καστος χρήσιμον.
β. τε δεινότατος αυτο σθα.
γ. τι χορηγοσι μν ο πλούσιοι, χορηγεται δ δμος.
δ. στε μήτε τν πάνυ λεπτν ματίων νέχεσθαι.
ε. τι χαλεπς φέρω τος παροσι πράγμασι.
στ. ν’ ο τν συμφορν κοινωνήσαντες, οτοι κα τν γαθν πολαύσωσι.
ζ. κν ετυχ.

Απάντηση:

1-γ. ν τας χορηγίαις γιγνώσκουσιν τι χορηγοσι μν ο πλούσιοι, χορηγεται δ δμος.
Δευτερεύουσες ονοματικές ειδικές προτάσεις, εισάγονται με τον ειδικό σύνδεσμο τι και εκφέρονται με οριστική για να δηλωθεί κάτι το πραγματικό. Λειτουργούν ως αντικείμενα του ρήματος της κύριας γιγνώσκουσιν.

2-δ. Τ δ ντς [το σώματος] οτως κάετο, στε μήτε τν πάνυ λεπτν ματίων νέχεσθαι.
Δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο στε και εκφέρεται με απαρέμφατο (νέχεσθαι) για να δηλωθεί το αποτέλεσμα ως ενδεχόμενο και δυνατό. Η πρόταση λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο ρήμα της κύριας κάετο.

3-β. Εθε σοι, Περίκλεις, τότε συνεγενόμην, τε δεινότατος αυτο σθα.
Δευτερεύουσα χρονική πρόταση, που εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο τε (εκφράζει το σύγχρονο) και εκφέρεται με οριστική, για να δηλωθεί κάτι το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας συνεγενόμην.

4-α. Ο τε λλοι πάντες φερον ,τι τις δύνατο καστος χρήσιμον.
Δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία ,τι και εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό. Λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος της κύριας φερον.

5-στ. ξιον δ’ π τς νν λικίας ποιήσασθαι τν στρατείαν, ν’ ο τν συμφορν κοινωνήσαντες, οτοι κα τν γαθν πολαύσωσι.
Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο να και εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί επιδιωκόμενος σκοπός. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο απαρέμφατο ποιήσασθαι.

6-ζ. νρ πονηρς δυστυχε κν ετυχ.
Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο κν, καθώς δηλώνει παραχώρηση σε κάτι το μη πραγματικό, και εκφέρεται με υποτακτική για να δηλωθεί η αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο ρήμα της κύριας δυστυχε.

7-ε. νδρες στρατιται, μ θαυμάζετε τι χαλεπς φέρω τος παροσι πράγμασι.
Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο τι, που δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία, και εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας θαυμάζετε.

8. Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις:
α. τε ναυμαχία γένετο, τυχεν ν βύδ ν.
β. πεμψε στρατιώτας, πως βοηθήσειαν τ πόλει.
γ. Μηχανα πολλαί εσιν, στε διαφεύγειν τν θάνατον.
δ. Μενέλαον εχε τρόμος μή τι πάθοιεν ο ργεοι.
ε. Ο με πείσεις, οδ’ ἐὰν πείσς.
ζ. ρακλς πόρει ποίαν δν τράποιτο.

α. τε ναυμαχία γένετο
Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο τε που δηλώνει το σύγχρονο και εκφέρεται με οριστική για να δηλωθεί το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα της κύριας τυχεν.

β. πως βοηθήσειαν τ πόλει
Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο πως και εκφέρεται με ευκτική του πλαγίου λόγου, διότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (πεμψε). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ρήμα της κύριας.

γ. στε διαφεύγειν τν θάνατον
Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο στε και εκφέρεται με απαρέμφατο, για να δηλωθεί το αποτέλεσμα ως επιδιωκόμενος σκοπός. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο ρήμα της κύριας εσιν.

δ. μή τι πάθοιεν ο ργεοι
Δευτερεύουσα ονοματική ενδοιαστική πρόταση. Εισάγεται με τον ενδοιαστικό σύνδεσμο μή, για να δηλωθεί φόβος μήπως συμβεί κάτι το ανεπιθύμητο. Εκφέρεται με ευκτική του πλαγίου λόγου, καθώς εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (εχε τρόμος). Λειτουργεί ως υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση της κύριας εχε τρόμος.

ε. οδ’ ἐὰν πείσς
Δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον σύνδεσμο οδ’ ἐὰν, καθώς το περιεχόμενό της είναι αρνητικό και εκφέρεται με υποτακτική για να δηλώσει το προσδοκώμενο. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αντίθεσης στο ρήμα της κύριας πείσεις.

ζ. ποίαν δν τράποιτο
Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία ποίαν, καθώς είναι πρόταση μερικής άγνοιας. Εκφέρεται με ευκτική του πλαγίου λόγου, διότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου. Λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης πόρει, από το οποίο και εξαρτάται.

Λεξιλογικά – Ετυμολογικά

1. Αφού αναλύσετε τις παρακάτω σύνθετες λέξεις στα συνθετικά τους, να συμπληρώσετε την τρίτη στήλη δηλώνοντας τι μέρος του λόγου είναι το α΄ συνθετικό:
                                   α΄συνθετικό     β΄συνθετικό      το α΄συνθετικό είναι
σύμμαχος                     συν                        μάχομαι             πρόθεση       
κατόγχειρ                 κατό                      χείρ                    αριθμητικό επίθετο
σφαλές                       (στερητικό)        σφάλλω               μόριο   
εφημέω, εφημ     ε                            φήμη                   επίρρημα  
κατασπάω, κατασπ        κατά              σπάω-               πρόθεση
                         
2. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας τα συνθετικά που δίνονται:

α΄συνθετικό            β΄συνθετικό                        σύνθετη λέξη
θάλασσα        +          κρατέω, κρατ                         θαλασσοκράτωρ             
θάλασσα        +          πόρος                                          θαλασσοπόρος
κεραυνός       +          βάλλω                                          κεραυνοβόλος
πολύς           +            καρπός                                        πολύκαρπος

3. Να αντιστοιχίσετε τις παρακάτω ομόρριζες των ρ. φέρω και καλ λέξεις με την κατηγορία στην οποία ανήκουν:

φορεύς
φορά
φέρετρον
φόρος
κλσις
κλητήρ
κλητός

όργανο, μέσο: φέρετρον
πρόσωπο που ενεργεί: φορεύς, κλητήρ
ρηματικό επίθετο: κλητός
ενέργεια, κατάσταση: φορά, φόρος, κλσις

4. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α΄ με τις ομόρριζές τους στη στήλη Β΄:

Α΄                                         Β΄
                                               στάσις
καλ                                      σιωπή
πανίστημι                           στασιώδης
περοπτικός                        ψις
σιωπ                                    σφάλμα
σφαλές                                στατήρ
                                               παράκλητος

Απάντηση:
καλ: παράκλητος
πανίστημι: στάσις, στασιώδης, στατήρ
περοπτικός: ψις
σιωπ: σιωπή
σφαλές: σφάλμα

5. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας κάθε φορά μία λέξη από τη στήλη Β΄ της άσκησης 4 που να ανήκει στις παρακάτω κατηγορίες:

ενέργεια, κατάσταση: ψις
όργανο, μέσο: στατήρ
επίθετο που δηλώνει πλησμονή: στασιώδης
αποτέλεσμα ενέργειας: σφάλμα

6. Να γράψετε με ποιους ρηματικούς τύπους του κειμένου της Ενότητας έχουν ετυμολογική συγγένεια τα παρακάτω ρηματικά επίθετα: ληπτέος, ποστατέον, πειστέον, δετός.

ληπτέος: λαβόντες
ποστατέον: παναστάντες
πειστέον: πεισθείην
δετός: δέδετο, ξυνδσαι

7. Να γράψετε επίθετα της α.ε. ομόρριζα των ρημάτων σιωπ και λε.

σιωπ: σιωπηλός, σιωπηρός, σιγηρός
λε: λεεινός, λεήμων, νηλεής

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...